De politieke onrust op het kleinste Waddeneiland van Nederland, Schiermonnikoog, is groot. Er spelen een hoop problemen: van onenigheid over bouwplannen tot de rappe vergrijzing en de lastig te organiseren zorg.

Het zijn problemen die de lokale gemeenteraad maar nauwelijks aankan. Volgens oud-wethouder op het eiland Louis Wiersema wordt er op politiek Schiermonnikoog veel met modder gegooid, inwoners willen er niet bijhoren. Zo blijven wethouders en gemeenteraadsleden decennia lang op hun post zitten, want niemand wil ze vervangen. En als er al nieuw bloed komt, is het hoogst incapabel. “Misschien kunnen we nog één of twee verkiezingen op deze manier doorgaan, dan is het afgelopen met het zelfbestuur op Schier,” zegt Wiersema.

Vergrijzing, een van de vele problemen op Schier

Friesland wil de gemeente Schiermonnikoog sowieso graag fuseren met Dokkum, ze hebben liever gemeenten met vijftigduizend inwoners dan met negenhonderd. Als het kleine eiland haar bestuur ook al niet op orde heeft, zal de provincie alleen maar sneller tot actie overgaan. Wiersema heeft zo’n fusie verschrikkelijk mis zien gaan op Borkum, het Duitse Waddeneiland naast Schier, dat bestuurlijk fuseerde met industriestad Emden. “De lokale politiek was gefocust op industrie en had geen idee wat goed was voor de toeristische sector.”

Alhoewel hij geen wethouder meer is, is Wiersema niet van plan aan de zijlijn toe te kijken hoe het eiland haar zelfbestuur verliest. Liever grijpt hij in, bewapend met de idealen van een nieuwe democratie wil hij de politieke crisis op Schiermonnikoog te lijf.

Die nieuwe democratie komt uit de pen van de Belgische filosoof David van Reybrouck, die in 2013 het boek Tegen verkiezingen schreef. Daarin pleitte hij voor een bestuur dat niet door verkiezingen, maar door loting werd samengesteld. In heel Nederland en België kwamen vervolgens G1000-bijeenkomsten van de grond: een groep mensen, samengesteld door loting, gaat op een G1000 de dialoog aan over wat goed is voor hun stad of regio. Op Schiermonnikoog helpt Jan Hendrik Jansen met het opzetten van een G1000, als organisator van de Friese Dorpentop van 5 november 2016 is hij ervaringsdeskundige.

Is deze nieuwe democratie het redmiddel voor Schiermonnikoog? Hoe kwam het initiatief überhaupt tot stand en kan het een oplossing zijn voor polarisatie in de hele Westerse maatschappij? Wie zijn de voor- en tegenstanders? Lees het in Een nieuwe democratie.