De details in de prachtige gewelven en het Scheuer-orgel uit 1824 zijn niet te missen in de Broerenkerk. Ooit luisterden hier Zwollenaren op zondag naar de dienst, maar nu zoeken mensen tussen meer dan 55.000 boeken naar een bestseller of drinken in het café een kop koffie. Waanders en de Broeren is niet de enige kerk met een nieuwe functie, want steeds meer kerken in Nederland komen leeg te staan. “Ik denk dat er in Nederland een klein groepje mooie monumentale kerken zal overblijven in zo’n twintig tot dertig grote steden”, aldus cultuurtheoloog Frank Bosman. Het gevolg is dat veel leegstaande kerken worden gesloopt of een andere bestemming krijgen. Maar wat mag wel of niet bij een herbestemming? Kan er wel een biertje in de kerk worden gedronken? En mogen alle religieuze en historische objecten zomaar van de muur worden gehaald? De zoektocht naar de perfecte oplossing voor leegstaande kerken lijkt nog steeds niet voltooid.

Anique de Kruif, erfgoedspecialist en werkzaam bij het Museum Catharijne Convent in Utrecht, vertelt dat er wordt verwacht dat over twintig jaar 70% van de kerken niet meer de oorspronkelijke functie zal hebben. Boekenwinkels, hotels en appartementen: van alles is in kerkgebouwen te vinden. “Je moet wat met de kerken doen anders gaan ze verloren”, aldus Bart Kellerhuis. “Dat is een sterk argument. Maar je merkt dat mensen hier nog niet aan toe zijn. Of ze vinden het te heftig dat er straks gaten en openingen in een gebouw worden gemaakt. Gelovigen en liefhebbers van monumentale panden vinden de religieuze aspecten van een kerk heel belangrijk. Transformatie en aanpassingen aan het gebouw zijn daardoor soms moeilijk te accepteren.”

“Ik denk dat er in Nederland een klein groepje mooie monumentale kerken zal overblijven in zo’n twintig tot dertig grote steden”

In het dorp Appelscha is een kerk gesloopt, vanwege de fusie tussen de gereformeerde en hervormde kerk. Het samenwerken is nog steeds moeilijk voor sommige dorpelingen. “We moeten de principes loslaten en gaan samenwerken, want uiteindelijk heb je als kerk een boodschap”, aldus een anonieme inwoonster. “We wisten allemaal dat het zou gebeuren, maar toch mis je de eigen kerk.”

Ervaar zelf de verhalen achter deze transformaties. Want is een herbestemming een goede oplossing? Of gaan deze nieuwe diensten hun boekje te buiten? ‘De Nieuwe Dienst’ is te vinden op https://denieuwedienst.atavist.com/de-nieuwe-dienst. Daarnaast zijn we ook te vinden op Instagram en Facebook!