Het is de periode tussen sinterklaas en kerst in 2015 als een jongen van vijftien jaar de kantine van een Amsterdamse school in de Pijp binnenloopt. De leerlingen, die nog druk met elkaar in gesprek zijn, merken hem niet op. Dat maakt dat de jongen geen seconde twijfelt. Hij pakt het rood, bollige vuurwerkbommetje goed vast en steekt het witte lont aan. Zodra het vuur begint te knetteren, gooit hij het weg en doet een stap naar achteren. Het is een kort lontje, waardoor het binnen een paar seconde tot ontploffing komt. Leerlingen schrikken. De een rent weg, een ander kijkt om zich heen en weer een ander is zo verdoofd dat hij maar wat voor zich uit staart.
Herstelrecht vereist een goed gesprek
Omdat niet alleen leerlingen, maar ook docenten schrikken van de ontploffing, wordt de jongen meteen geschorst. Dat is niet vreemd. Veel scholen in Nederland zouden bij een conflict overgaan tot een schorsing. Dat geeft niet alleen docenten de tijd om na te denken over de situatie. Het zorgt er ook voor dat leerlingen tot rust kunnen komen. Bij de ECHO-scholen gaat dit echter anders. Het Expertise Centrum voor Herstelrecht in het Onderwijs richt zich op herstelrechtelijke conflictoplossing. Dit doen zij onder andere door cirkelgesprekken en mediation.
Herstelrechtelijke initiatieven
Naast ECHO zijn er ook andere initiatieven waarmee binnen het onderwijs problemen op een herstelgerichte wijze worden opgelost. Met de jongerenrechtbanken, onder leiding van de criminoloog Gert Jan Slump, worden problemen door leerlingen tijdens een echte zitting besproken. Zodra een conflict heeft plaatsgevonden, gaan leerlingen, docenten en projectleiders naar de rechtbank om tot een goede oplossing te komen.
Ook Stichting Vreedzaam houdt zich bezig met herstelgerichte activiteiten. Dennis de Vries poogt met De Vreedzame Wijk en De Vreedzame School het burgerschap onder kinderen te bevorderen. Hij vertelt mij over het concept van Stichting Vreedzaam.
Tevens heb je ook de instantie Halt, die door middel van een herstelrechtelijke interventie leerlingen de mogelijkheid biedt om een strafblad te voorkomen. Het is een volledig vrijwillige keuze van leerlingen of ze de kans aannemen. Werken ze niet mee, dan heeft dat natuurlijk gevolgen. Quint vertelt in het artikel meer over de spreekuren die Halt op scholen houdt.
Benieuwd geworden wat herstelrecht is en of het wat voor jouw school is? Kijk dan op mijn platform.
