Bewust bezig zijn met voeding is al lang niet meer alleen voor de gezondheidsfreaks en de fitgirls. Steeds meer consumenten letten tegenwoordig op wat ze kopen in de supermarkt, maar misleidende etiketten kunnen onze weloverwogen keuzes vaak tenietdoen. ‘Gezond’ vitaminewater blijkt geen vitaminebom maar een suikerbom te zijn en de fruitsoorten die op de voorkant van sapverpakkingen schitteren, zitten niet of nauwelijks in het product.
Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat consumenten zich hierdoor vaak op het verkeerde been gezet voelen. Meer dan 90% van de ondervraagden vindt dat een ingrediënt dat prominent op de voorkant van de verpakking staat, de indruk wekt dat er veel van dat ingrediënt in het product zit.
Grijze zone
Maar hoe kan het toch dat wij dagelijks misleid worden door voedselfabrikanten? Volgens Jan Eliëns, Senior Inspecteur Toezichtontwikkeling bij de NVWA, bestaan er wel degelijk Europese wetten en verordeningen die consumenten tegen deze vorm van misleiding moeten beschermen. Er is alleen één probleem: de vage definiëring va de regels biedt ruimte voor voedselfabrikanten om alsnog misleidende afbeeldingen en teksten op hun producten te zetten.
Eliëns: “Sommige regels zijn heel zwart wit, maar rondom misleiding gaat het vaak om interpretatie. Je moet het zo zien: in de verkeerswet heb je regels over hoe hard je mag rijden. Als je 50 mag en je rijdt 51, dan ga je te hard. Dat is heel zwart wit. Maar stel dat de wet zegt dat je ‘veilig’ moet rijden. Dan kan de politie zeggen dat 50km per uur veilig is, maar ik als bestuurder kan zeggen dat 70km per uur ook wel veilig is. Dan krijg je discussies en hetzelfde geldt voor misleidende voedseletiketten. Want wanneer is iets wel of niet misleidend?”
Rondom misleiding gaat het vaak om interpretatie. Want wanneer is iets wel of niet misleidend?
– Jan Eliëns, NVWA
Hulp van de consument
Hoewel er veel instanties in Nederland zijn die zich bezighouden met het gevecht tegen misleidende voedseletiketten, is het voor hen onmogelijk om elk product te controleren. Hulp van consumenten is daarom erg welkom. Wanneer je als consument een misleidend product in de supermark tegenkomt, kun je hier melding van doen bij instanties zoals de Consumentenbond. Maar wat gebeurt er vervolgens met zo’n klacht, oftewel: wat voor proces brengt de klagende consument op gang? En wat doen andere instanties om ons te beschermen tegen deze vorm van misleiding?
Nieuwsgierig geworden? Klik hier om de antwoorden op deze vragen te lezen in mijn webproductie.
